Samenwonen, waar let je op?

Inschrijven op hetzelfde adres 

Of je nu bij je partner intrekt, je partner bij jou of dat jullie samen in een nieuw huis gaan wonen. Het is belangrijk dat jullie allebei ingeschreven staan op hetzelfde adres. Dit regel je bij de gemeente.

Huurwoning 

Heb je een huurwoning? Zorg er dan voor dat het huurcontract op naam van beide staat. Of meldt degene die intrekt als medehuurder aan. Zo kunnen jullie beiden in de woning blijven als 1 van de 2 overlijdt.

Samenlevingsvorm 

Als je gaat samenwonen kun je:

• Trouwen
• Een geregistreerd partnerschap aangaan 
• Samenwonen met samenlevingscontract
• Samenwonen zonder samenlevingscontract

Een geregistreerd partnerschap is voor de wet vrijwel gelijk aan trouwen. Het is verstandig om je te verdiepen in de verschillen en een optie te kiezen die bij je past. Bij trouwen en geregistreerd partnerschap regelt de wet heel veel voor je. Kies je voor ‘gewoon’ samenwonen? Dan regelt de wet de stuk minder en moet je hier zelf aan denken.

Lees meer over:
Verschillen tussen trouwen, geregistreerd partnerschap of een samenlevingscontract
Verschillen tussen trouwen en geregistreerd partnerschap

Samenlevingscontract 

Als samenwoners kun je een samenlevingscontract afsluiten. In een samenlevingscontract maken jullie afspraken over:

• De omschrijving en verdeling van de kosten van de huishouding.
• Welke spullen van de inboedel van wie zijn.
• Zaken die spelen als je uit elkaar gaat.

Je kunt een samenlevingsovereenkomst afsluiten bij de notaris. Je mag dit ook onderling afspreken en vastleggen. Lees ook ons stappenplan voor het opstellen samenlevingscontract. Ook handig ter voorbereiding als je naar de notaris gaat.

Afspraken over de gezamenlijke kosten 

Als je trouwt of een geregistreerd partnerschap hebt, zijn na het huwelijk alle kosten gezamenlijk. En zijn jullie hier ook samen verantwoordelijk voor. Tenzij er andere afspraken zijn gemaakt in huwelijkse voorwaarden.

Samenwoners, niet gehuwd 

Is er geen sprake van een huwelijk of partnerschap? Maak dan onderling afspraken over welke kosten jullie gemeenschappelijk vinden en wat je zelf blijft betalen. En hoeveel ieder bijdraagt om de gezamenlijke kosten te kunnen betalen. Het handigst is om dit vast te leggen in een samenlevingscontract.

Overlijden

De wet kent een eigen definitie van partner bij overlijden. Als je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, dan ben je automatisch elkaars erfgenaam. Voor samenwonenden geldt dat je partner geen erfgenaam is. Als dat niet de bedoeling is, dan kun je dit regelen in een testament. Daarin wijs je je partner aan als (mede)erfgenaam. Een bijkomend voordeel is dat de vrijstelling voor een erfenis veel hoger is voor partners.

Lees meer over:
Wat is een testament?
Tips voor het opstellen van een  testament

En denk ook eens aan een levenstestament. Hierin regel je wie er voor jou beslissingen mag nemen als je dit zelf niet meer kunt door een ongeluk of ziekte. Een partner mag niet zomaar alle beslissingen nemen.

Gevolgen belastingaangifte

Samenwonen heeft ook gevolgen voor de aangifte inkomstenbelasting. Je bent vaak elkaars fiscale partner, bijvoorbeeld als je samen een huis koopt of samen een kind hebt. Partners kunnen profiteren van het verdelen van aftrekposten voor de inkomstenbelasting. Vermogen in box 3, zoals spaargeld en beleggingen, mag je optellen. En het vermogen is voor het dubbele bedrag vrijgesteld voor de belasting over je vermogen. 

In 2024 is dat 2 keer €57.000, dus €114.000. In 2025 wordt dit €57.684 per persoon. Met 'groen' vermogen' zelfs 2 keer €71.251 (waarde op 1-1-2024). Dat is €142.502. De vrijstelling op 1 januari 2025 is €30.000 per persoon.

Toeslagpartner

Als iemand je fiscaal partner is, is hij voor de meeste toeslagen ook je toeslagpartner. En dan telt ook het inkomen van je partner mee. De hoogte van de toeslagen wordt dan vaak lager of vervalt zelfs. Om toeslagpartner te zijn, moet je wel aan bepaalde voorwaarden voldoen.

Bekijk bij samenwonen goed wat er verandert in je recht op toeslagen. Geef je wijzigingen door aan de Dienst Toeslagen. Zoals het samenwonen en het inkomen van je partner. Zo voorkom je terugbetalen achteraf.

Gezamenlijke rekening

Als je gaat samenwonen, is het handig om je bankzaken samen te regelen. Je kunt ervoor kiezen een gezamenlijke rekening (een zogenaamde 'en/of-rekening') te openen. Dit is een bankrekening die op naam van 2 personen staat. Aparte rekeningen zorgen voor meer duidelijkheid in jullie geldzaken.

Meestal gebruik je deze gezamenlijke rekening om de gezamenlijke kosten te betalen. Stort hiervoor maandelijks een vast bedrag van je privérekening naar de gezamenlijke rekening. Gezamenlijk sparen voor grotere uitgaven is ook mogelijk. Hiervoor kun je een aparte spaarrekening openen. Bij de meeste banken is het mogelijk om daar potjes aan te hangen voor verschillende spaardoelen. Wil je inzicht in jullie inkomsten en uitgaven, dan is een digitaal huishoudboekje een handig hulpmiddel.

Pensioenregeling 

Denk ook aan je pensioenregeling bij je werkgever. Als je overlijdt is het fijn als je partner een partnerpensioen ontvangt. Deze maandelijkse uitkering ontvangt je partner meestal tot je partner overlijdt.

Nog steeds moet je in veel pensioenregelingen je partner zelf aanmelden. Soms is het voldoende om alleen te melden dat je een partner hebt. Bijvoorbeeld via de portal van je pensioenuitvoerder. Maar soms krijgt je partner alleen een uitkering als jullie een samenlevingscontract hebben. Dit hangt af van de voorwaarden in de pensioenregeling. Bekijk dit op de website van je pensioenuitvoerder of vraag het na bij je werkgever. Zonder aanmelding, geen uitkering.

Zorgverzekering bij samenwonen

Wanneer je samenwoont, kun je overwegen je partner op jouw zorgpolis te laten bijschrijven, of andersom. Je administratie is makkelijker als je samen op de zorgpolis staat.

Let op
Hebben jullie ieder een andere zorgbehoefte? Dan is  het raadzaam om ieder een eigen verzekering af te sluiten. Zo voorkom je dat je jezelf of je partner over- of onderverzekert.

Schadeverzekeringen aanpassen

Dubbel verzekerd zijn, betekent dubbel premie betalen. Pak daarom je verzekeringspolissen erbij. Kies welke verzekeringen je wilt aanpassen naar gezinsdekking en welke je kunt opzeggen. 

Denk hierbij aan de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP), inboedelverzekering, opstalverzekering, rechtsbijstandverzekering en reisverzekering. Bekijk ook of jullie eventueel nog een verzekering missen.

Dubbele kosten 

Ook bij dubbele abonnementen betaal je dubbele kosten. Kijk of jullie dezelfde abonnementen hebben. Denk bijvoorbeeld aan Netflix, Spotify, lidmaatschap pechhulp ANWB en kranten. Soms is een gedeeld of een familieabonnement goedkoper dan ieder een eigen abonnement. Of heb je het abonnement niet meer nodig.