Levenstestament: waarom verstandig?

Verschil levenstestament en testament

In een levenstestament staat wie voor jou zaken mag regelen als je nog leeft, maar niet in staat bent om beslissingen te nemen. Dat kan tijdelijk zijn, bijvoorbeeld bij een ziekenhuisopname. Of permanent na een ernstig ongeluk of ziekte. Een levenstestament vervalt na je overlijden. In een gewoon testament leg je vast wat er met je bezittingen moet gebeuren als je er niet meer bent. 

Wat is een levenstestament?

Een levenstestament bestaat vaak uit 2 onderdelen. Een financieel en een persoonlijk/medisch deel. Je legt per deel vast wat je wensen zijn. En je bepaalt wie een volmacht krijgt om namens jou te handelen. Je kunt 1 persoon benoemen die alles mag regelen. Of je splitst de taken en kiest iemand voor de financiële zaken en een ander voor je persoonlijke en medische wensen.

Om financiële zaken te kunnen regelen, is een levenstestament (volmacht) van de notaris nodig. Voor persoonlijke en medische zaken kun je ook zelf een eigen verklaring maken.

Wat leg je vast in een levenstestament?

Je kunt je levenstestament zo uitgebreid maken als je zelf wilt. 

Je krijgt een aantal getekende kopieën mee. Vergeet niet een kopie te geven aan de gevolmachtigde, je arts en de bank (het financiële deel). Dan zijn zij op de hoogte van je wensen.   

Leg medische wensen vast bij arts

Je kunt je medische wensen in je levenstestament vastleggen. Bijvoorbeeld hoe je denkt over euthanasie. Maar voor een arts zijn je wensen soms te algemeen opgeschreven. Het is dan niet duidelijk wat je precies bedoelt en wanneer voor jou de grens is bereikt. Een betere optie is om in je levenstestament te vermelden dat je een wilsverklaring hebt.

Een wilsverklaring is een zelfgemaakte verklaring waarin je in je eigen woorden opschrijft wat je wel en niet zou willen. Bespreek je wensen met je gevolmachtigde en met je arts. Zorg dat je wilsverklaring in je medische dossier komt. En houd je wilsverklaring actueel door de inhoud regelmatig met je arts te bespreken.

Lees meer:
Hoe lang blijven levenstestament en wilsverklaring geldig?

Waarom is een levenstestament altijd verstandig?

• Met een levenstestament houd je onder alle omstandigheden zelf de regie over je leven.

• In de volmacht(en) leg je vast dat de persoon (of personen) die jij vertrouwt, beslissingen mag nemen namens jou.

• Je legt je belangrijkste wensen vast, zodat het voor je naasten duidelijk is wat je wilt in bepaalde situaties. En wat je niet wilt.   

Het is verstandig om deze belangrijke zaken vast te leggen, ook als je jong en gezond bent. Er kan iedereen iets overkomen waardoor je tijdelijk of blijvend geen beslissingen kunt nemen.

Volmacht nodig, ook voor partners 

Ook als je een partner hebt dan heb je een levenstestament nodig. Je partner heeft niet automatisch het recht om namens jou te handelen. Ook niet als je gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt. Hij of zij kan bijvoorbeeld geen bankzaken regelen of de gezamenlijke woning verkopen zonder jouw toestemming of volmacht. 

Heb je geen levenstestament en kun je geen beslissingen meer nemen? Dan zal de rechter iemand aanwijzen die je zaken gaat regelen. Dat kan lang duren en het wordt misschien iemand anders dan je had gewild.   

Levenstestament opstellen

Je kunt zelf een levenstestament of volmacht opstellen. In je eigen woorden schrijf je op wat je wensen zijn en wie dit voor je mag regelen. Voor persoonlijke en medische zaken is een eigen verklaring meestal voldoende. 

Een levenstestament bij de notaris laten opstellen heeft wel een aantal belangrijke voordelen. De belangrijkste reden is dat banken en andere officiële instellingen voor financiële zaken alleen een volmacht (levenstestament) van de notaris accepteren.  

Notariële volmacht 

Je kunt ervoor kiezen om bij de notaris alleen een volmacht te laten opmaken. Dan heb je eigenlijk een ‘kort levenstestament’. Vaak is de notariële volmacht onderdeel van een uitgebreider levenstestament.  

Wie geef je een volmacht?

Je bepaalt zelf wie je een volmacht geeft. Kies vooral iemand die je vertrouwt. Het is ook mogelijk om een professioneel levensexecuteur te benoemen. Het is ook goed om vast te leggen wie de gevolmachtigde opvolgt. En wanneer. Zonder opvolger kunnen de taken van de gevolmachtigde door niemand overgenomen worden.

Ingangsdatum volmacht 

In het levenstestament leg je vast wanneer de volmacht ingaat. Dat kan direct na ondertekening zijn. Of bijvoorbeeld pas vanaf het moment dat een arts vaststelt dat je geen beslissingen meer kunt nemen.  Om problemen te voorkomen kun je beter kiezen voor een levenstestament dat direct ingaat.

Wie controleert de gevolmachtigde? 

Heb je je partner of kind een volmacht gegeven? Je kunt in je levenstestament vastleggen dat de gevolmachtigde in bepaalde situaties moet overleggen. Bijvoorbeeld met je andere kind(eren). Vooral voor de financiële zaken is het heel normaal om een ‘toezichthouder’ aan te wijzen. Die moet dan bijvoorbeeld bij een grote uitgave toestemming geven. Hiermee verklein je het risico dat er geld wordt uitgegeven aan zaken waar je niet achter staat. En het voorkomt gedoe binnen de familie.  

Levenstestament of wilsverklaring aanpassen 

Je kunt een levenstestament van de notaris niet zelf aanpassen. Het handmatig bijschrijven van wijzigingen is niet geldig. Dit kan alleen via de notaris en dat kost geld. De notaris kan je levenstestament alleen wijzigen als je op dat moment zelfstandig beslissingen kunt nemen.  

Medische wensen in wilsverklaring

Wil je je wensen over de laatste levensfase wijzigen? Zolang je wilsbekwaam bent, mag je je wilsverklaring wijzigen. Bespreek de wijzigingen met je arts. En zorg dat de wijziging in je medisch dossier komt. Informeer ook de gevolmachtigde. Staan er ook wensen in je levenstestament? De arts gaat uit van de laatste verklaring die je doet.

Kosten levenstestament 

De prijs voor een levenstestament is erg verschillend. Hier zijn geen richtlijnen voor. De kosten voor een levenstestament beginnen gemiddeld rond de €500 inclusief btw. De uiteindelijke kosten zijn afhankelijk van je wensen en situatie.  

Online een levenstestament laten opstellen is meestal wat goedkoper omdat je dan werk uit handen neemt van de notaris. Maar het is lastiger om deze echt persoonlijk te maken. Een notaris heeft veel ervaring met het levenstestament. Hij of zij weet welke zaken belangrijk zijn om vast te leggen om problemen te voorkomen. 

Tip
Meerdere aktes tegelijk ondertekenen bij de notaris zorgt ook vaak voor een lagere prijs. De notaris kan dan werkzaamheden combineren. Denk aan een testament en een levenstestament. Ook onderhandelen over de prijs is soms mogelijk, al hoeft een notaris hier niet aan mee te werken. 

Centraal Levenstestamentenregister 

De notaris kan je levenstestament of volmacht aanmelden bij het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR). Wij raden je aan dat te doen. Je naasten kunnen dan bij het CLTR navragen of je een levenstestament hebt gemaakt. Een aantal banken vraagt om een bewijs van het CLTR als de volmacht wordt ingeleverd. De bank wil zeker weten dat ze het meest recente levenstestament heeft.

De inhoud van de akte is niet zichtbaar. Alleen notarissen kunnen dit register inzien. Registratie gebeurt alleen als je daarvoor toestemming geeft. De inschrijfkosten zijn €5,50 euro exclusief btw. 

Checklist levenstestament 

De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) heeft een checklist levenstestament. Deze kun je gebruiken als voorbereiding op het gesprek met de notaris over het levenstestament. De vragenlijst helpt om alvast na te denken over de keuzes die je kunt maken.