Blog: 'Zonnestroom, volume door verleiding'
_Geen auteur Gepubliceerd op:1 juni 2016
Prof. dr. Wim Sinke is hoogleraar zonne-energie aan de UvA, en verbonden aan energie-onderzoeksinstituut ECN. Eind 2015 werd hij koninklijk onderscheiden voor zijn buitengewone maatschappelijke bijdrage aan de ontwikkeling van zonne-energie.
Zonnestroom wordt groot
Zonnestroom (PV) is wereldwijd bezig aan een snelle opmars. Dat is voor een belangrijk deel te danken aan de sterke daling van systeemprijzen en bijbehorende opwekkosten in de afgelopen jaren. Sommige grote systemen in zonnige landen leveren al zonnestroom voor €0,05 per kilowattuur, zonder enige vorm van subsidie. Voor kleinere systemen op Nederlandse daken is dat nog minimaal het dubbele, maar ook dat is al veel minder dan u als consument betaalt voor stroom uit het stopcontact. Op langere termijn zijn ook hier super-lage opwekkosten van zo'n €0,03 tot €0,05 mogelijk.
Het leeuwendeel van alle zonnepanelen wordt tot nu toe geplaatst als zonnecentrales en systemen op gebouwen (dat wil zeggen: niet-geïntegreerd), met standaardpanelen als bouwsteen. Dit zijn de goedkoopste en veelal makkelijk te realiseren opties. Deze aanpak heeft PV gebracht waar het is: een mondiale markt van ruim 50 gigawatt-piek aan panelen per jaar, ofwel ruwweg 200 miljoen exemplaren. De schaalvoordelen bij productie en installatie die door deze aanpak zijn bereikt hebben in belangrijke mate bijgedragen aan de kostendaling en dus aan het succes van PV.
Van standaardoplossingen naar flexibel maatwerk
Voor een aantal markten heeft de huidige 'one size fits all' benadering echter nadelen die geleidelijk aan voelbaar worden. In een dichtbevolkt land als Nederland is ruimte een schaars goed en voor kritische burgers is de kwaliteit van de leefomgeving erg belangrijk. De zichtbare gevolgen van PV-systemen in het veld en op daken van huizen worden groter naarmate het aantal systemen toeneemt en dat laatste is noodzakelijk om PV een rol van betekenis te laten spelen. Om een indruk te geven: voor een bijdrage van 10% aan het totale elektriciteitsverbruik (zeg, over 5 tot 10 jaar) is ongeveer 60 km2 aan panelen nodig, ofwel het oppervlak van meer dan 2 miljoen daken. Omdat de ambities voor de langere termijn nog veel hoger zijn zal PV in de toekomst dus letterlijk overal zijn. Dat gaat naar mijn overtuiging echter alleen gebeuren als PV een aantrekkelijk, geïntegreerd onderdeel van landschap, infrastructuur en gebouwde omgeving wordt. Nauwe betrokkenheid van ontwerpers, gebouw- en landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen is daarbij natuurlijk onmisbaar. Een veelgenoemde wens voor de 'PV-bouwstenen' is in dat verband om meer keuzevrijheid te hebben. Keuze in maat, vorm, gewicht, vlakvulling, randafwerking, kleur, textuur (bijvoorbeeld mat of glanzend), gedeeltelijke lichtdoorlatendheid en de mogelijkheid om elementen eenvoudig te vervangen. Voor gebouwen komt daar bij dat het PV-element liefst ook de functie van een bouwelement zou moeten vervullen of overnemen (dakpannen, gevelplaten, vensters, et cetera).
Wordt aan gewerkt
In de wereld van onderzoek, ontwikkeling en productie van PV-panelen en -systemen zijn deze wensen goed opgepikt. Er zijn inmiddels talloze initiatieven en projecten die tot doel hebben om de keuzevrijheid te vergroten zonder dat dat heel veel extra hoeft te kosten. Ook in eigen land. Bovendien zijn er al meer producten op de markt dan veel mensen weten of denken. Een echte blikvanger is het kort geleden in Zwitserland gepresenteerde prototype van een helder wit zonnepaneel. Dat heeft weliswaar maar de helft van de opbrengst van een standaardpaneel, maar het is een prestatie die we tot een paar jaar geleden niet voor mogelijk hielden. Het paneel staat wat mij betreft symbool voor het feit dat zonnestroom meerdere gezichten kan hebben als de klant dat wil.
Wanneer al die innovaties te koop zullen zijn is niet makkelijk te zeggen, maar vast staat dat vraag aanbod stimuleert. Met de huidige producten kan gelukkig heel veel moois worden gedaan, dus wacht vooral niet als u van plan bent een systeem te laten installeren, maar wees u ervan bewust dat er keus is. In mijn droom is PV een prachtig onderdeel van onze leefomgeving. Zo mooi dat men er spontaan voor kiest. Volume door verleiding.
Lees meer blogs in deze serie:
- Maarten Staats: 'Wasmachine laten draaien op je eigen zonnestroom'
- Bart Mossink: 'Onderzoek je leverancier voordat je zonnepanelen koopt'
- Blog: Theo Elfrink: de lat ligt hoog bij installatie zonnepanelen
- Maarten Staats: Onafhankelijker van het elektriciteitsnet met de thuisbatterij?
Lees meer:
