Blog: Onafhankelijker van het elektriciteitsnet met de thuisbatterij?

Maarten Staats is cum laude afgestudeerd in Energiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Hij werkt bij Ecofys, een adviesbureau dat is gespecialiseerd in duurzame energieprojecten. Maarten focust zich voornamelijk op projecten op het raakvlak van energiegebruik in gebouwen, energie-infrastructuur en mobiliteit.

In mijn vorige blog voor de Consumentenbond schreef ik over de mogelijkheden om een groter deel van je eigen zonnestroom direct zelf te gebruiken door de slimme inzet van witgoed. Hoewel de mogelijkheden er zeker zijn, bleek dit geen grote invloed te hebben op de hoeveelheid zonnestroom die direct wordt gebruikt binnen het huis. In dit tweede deel behandel ik de mogelijkheden (en tekortkomingen) van een batterij in huis.

Ontwikkelingen

De laatste jaren is de ontwikkeling van batterijopslag voor huishoudens in een sneltreinvaart gegaan. Van vrijwel geen aanbod zijn er nu tientallen producenten (waarvan veel autofabrikanten) die een batterij voor thuis aanbieden. Hiermee kan het overschot aan zonnestroom overdag opgeslagen worden om s ’nachts de koelkast en televisie van stroom te voorzien. Door de salderingsregeling is dat financieel helemaal niet interessant in Nederland, sterker nog, het kost vooral veel geld.

Maar in Duitsland is dat al anders, zelf gebruiken levert daar meer op dan aan het elektriciteitsnet leveren. In Duitsland zijn er dan ook al meer dan 10.000 van zulke batterijinstallaties verkocht. De prijzen liggen nog erg hoog, voor een beetje batterij ben je al snel  €5.000 of meer kwijt. Maar als de huidige prijsdalingen doorzetten, zouden er over een jaar of 5 geschikte batterijen voor huishoudens beschikbaar moeten zijn van rond de €1.000.

Toepassing van de batterij

Hoe gaat dat dan in de praktijk? Zo’n batterij wordt vaak in een lege ruimte, zoals de garage, opgehangen. Een goede hoeveelheid opslagcapaciteit (aangegeven in kWh) voor Nederlandse woningen ligt rond de 5 kWh. De zonnestroom die overdag niet gebruikt wordt, wordt in de batterij opgeslagen en gebruikt op het moment dat er geen zonnestroom opgewekt wordt, bijvoorbeeld in de avond.

Met een batterij van 5 kWh wordt er in de zomer vrijwel geen stroom van het elektriciteitsnet afgenomen. Waar een normale woning ongeveer 30% van zijn eigen zonnestroom direct gebruikt, zal een huishouden met een batterij rond de 65% van zijn eigen stroom gebruiken. Dit komt voornamelijk doordat de overtollige stroom overdag opgeslagen wordt en diezelfde avond gebruikt kan worden.

(klik op de afbeelding voor vergrote versie)

Maar in de winter is er te weinig opwek om overdag elektriciteit op te slaan voor gebruik in de avond. Daarom is het belangrijk dat er in de zomer veel energie opgeslagen wordt die je dan in de winter kunt gebruiken. Om helemaal los te kunnen koppelen van het elektriciteitsnet, heb je mogelijk meer dan honderd batterijen nodig die de energie opslaan in de zomer voor het tekort in de winter. Loskoppelen van het elektriciteitsnet met een paar batterijen zit er dus niet zo snel in.

Nadelen van de batterij

Zijn batterijen dan de oplossing om te komen tot écht energie neutrale woningen, die gedurende het hele jaar in hun eigen energievoorziening kunnen voorzien? Om echt onafhankelijk te zijn van het elektriciteitsnet heb je dus heel veel batterijen nodig. Daarnaast zijn er ook vraagstukken rond de milieu impact van batterijen. Sommige batterijen worden gemaakt met schaarse grondstoffen die slecht voor het milieu kunnen zijn als ze niet goed gerecycled of opgeruimd worden.

Opslaan van elektriciteit kost ook energie doordat een beetje energie, een paar procent, verloren gaat in het opslagproces. Er gaat dus ook wat zonnestroom verloren wanneer gebruik gemaakt wordt van een batterij. Dit is trouwens ook het geval als de zonnestroom over een grote afstand door het elektriciteitsnet getransporteerd moet worden.

Conclusie

Door het toepassen van een batterij kan een huishouden een groot deel van de stroomvoorziening direct uit de eigen zonnepanelen halen, zonder dat er van het elektriciteitsnet gebruik wordt gemaakt. Op dit moment zijn batterijen nog erg duur, en levert het direct zelf gebruiken van zonnestroom door de salderingsregeling niks extra op ten opzichte van het terug leveren aan het elektriciteitsnet.

Bij veranderingen in de salderingsregeling en een flinke daling in batterijprijzen in de toekomst kan het wel een interessant alternatief zijn. Maar ook met een batterij blijft een huishouden deels afhankelijk van het elektriciteitsnet, zeker in de winterperiode wanneer er sprake is van weinig opwek van zonnestroom.

Lees meer blogs in deze serie:

• Bart Mossink: 'Onderzoek je leverancier voordat je zonnepanelen koopt'
• Wim Sinke: 'Zonnestroom, volume door verleiding'
• Maarten Staats: 'Wasmachine laten draaien op je eigen zonnestroom'
• Blog: Theo Elfrink: de lat ligt hoog bij installatie zonnepanelen

Lees meer:

• De salderingsregeling: verdienen aan teruggeleverde zonnestroom
• Zonnepanelen: zonne-energie opwekken
• Zonnepanelen kopen: ons advies