Sociale media ongeschikt voor kinderen

Meerdere problemen social media apps

We deden onderzoek naar de veiligheid en privacy van 8 sociale media apps. Hierbij keken we hoe de apps omgaan met 13- tot 16-jarige gebruikers. Alle 8 bekeken sociale media apps scoren op meerdere punten slecht:

• Facebook, Instagram, Snapchat, TikTok en YouTube laten kinderen reclame op basis van hun persoonlijke kenmerken zien. Snapchat en TikTok volgen ook het gedrag van het kind uitgebreid voor nóg persoonlijkere advertenties. Kinderen kunnen op de persoon afgestemde reclame nog niet goed beoordelen. Het toepassen van advertentieprofielen bij deze jonge gebruikers is dan ook oneerlijk.
• Bij TikTok krijgen gebruikers ‘verborgen’ advertenties te zien. Dat gebeurt op meerdere manieren, zoals branded hashtag challenges, in-feed ads en branded effects. Er zijn ook gesponsorde berichten van gebruikers met veel volgers. Kinderen kunnen zulke boodschappen niet goed op waarde schatten.
• In de meeste apps ontbreekt voor ouders de optie om mee te kijken bij het gebruik. Dit kan alleen bij TikTok en Youtube. Deze meekijkoptie gaat wel ten koste van de privacy van de ouder/verzorger. Die moet verplicht ook gegevens delen met de app-aanbieder. 
• Het opzeggen van je account en (laten) verwijderen van je gegevens is vaak lastig.
• De privacyverklaring is meestal onbegrijpelijk voor de doelgroep. Kinderen begrijpen dus niet wat er met hun gegevens gebeurt.  

Wat vinden wij dat er moet gebeuren? 

• Appmakers moeten rekening gaan houden met de belangen van kinderen. Dat moet al in het ontwerp van de apps worden meegenomen. Zie de code voor kinderrechten.
• De AVG beschermt de privacy en andere rechten van kinderen onvoldoende. De Consumentenbond pleit voor aanvullende regels.
• Ouders kunnen in gesprek gaan met hun kinderen over de apps die ze gebruiken. Wat gebeurt er allemaal in die apps? Zij kunnen overwegen ouderlijk toezicht op de telefoon van hun kind in te stellen. Dan kun je bijvoorbeeld de maximale schermtijd op een dag instellen. Of welke apps ze wel en niet kunnen gebruiken.

Doe mee!

Stichting Take Back Your Privacy is in samenwerking met de Consumentenbond een rechtszaak tegen TikTok gestart. Want TikTok heeft zijn zaken bijzonder slecht op orde. De aanbieder schendt de privacy- en consumentenrechten van de gebruikers. In het bijzonder de rechten van Nederlandse kinderen.

Wij vinden dit onacceptabel en eisen dat dit stopt. Ook vragen we een financiële compensatie voor de jonge gebruikers. Sluit je aan bij de actie, want hoe meer steun hoe beter!

Zeven checks op kindergeschiktheid

Hoe komen wij tot onze conclusies? We hebben de 8 apps niet uitgebreid onderzocht. We hebben alleen 7 simpele checks gedaan. Die bepalen of appmakers überhaupt aandacht hebben voor de belangen van kinderen van 13-16 jaar.

Resultaten per app

Biedt de app die jouw kind gebruikt niet (genoeg) kindvriendelijke mogelijkheden? Dan kun je zulke apps blokkeren of limiteren via de telefoon van je kind.

Het onderzoek

We selecteerden 7 sociale media-apps die veel jongeren gebruiken: Facebook, Instagram, Snapchat, Telegram, TikTok, WhatsApp, YouTube. We voegden Signal als achtste app toe omdat deze app een privacyvriendelijke keuze is (ter referentie).

We bekeken de aandacht voor de belangen van kinderen van 13 tot 16 jaar. Jongere kinderen mogen de apps niet gebruiken volgens de appmakers. Telegram noemt geen minimumleeftijd. In de appstores meldt het bedrijf een leeftijd van 17+. WhatsApp vraagt bij installatie aan te geven dat je 16 jaar of ouder bent.

De checks zijn door ons samengesteld. We keken daarbij naar wat wij zelf belangrijk vinden rondom privacy en veiligheid. Wij willen een veilige online wereld voor kinderen. Kinderen moeten niet worden blootgesteld aan targeting, profiling, filterbubbels, discriminatie en beïnvloeding door (sluik)reclame.