Zonnepanelen en schaduw

Waarom zorgt schaduw voor een lagere opbrengst?

Zonnepanelen worden in serie geschakeld. Dan zijn ze met elkaar verbonden en loopt de stroom uit paneel 1 naar paneel 2, en zo verder. Als er door 1 zonnepaneel minder stroom loopt, levert de hele serie dus minder stroom. Dat gebeurt bijvoorbeeld door een defect of (tijdelijke) schaduw. Je hebt dan minder opbrengst. 

By-pass-diodes

Zogenaamde 'by-pass-diodes' die standaard in de zonnepanelen zitten verminderen dit probleem. Dat doen ze door de stroom een aantal beschaduwde cellen te laten omzeilen. Maar toch zorgt schaduw op een deel van je zonnepanelen voor een lagere opbrengst van het hele systeem.

Tijdelijke schaduw

Tijdelijke schaduw op bijvoorbeeld winterochtenden (als de zon heel laag staat) is meestal geen reden om minder panelen te installeren. Het verlies weegt dan waarschijnlijk niet op tegen de  hogere opbrengst de rest van de dag of het jaar. Bespreek dit met je leverancier/installateur.

Oplossingen voor schaduw op zonnepanelen

Als een deel van je zonnepanelen in de schaduw ligt, beperkt het de opbrengst van je hele systeem. Je hebt de keuze uit een aantal mogelijkheden om daar wat aan te doen.

1. Plaats minder zonnepanelen

Een inkoppertje en soms zelfs de beste oplossing. Stel je wilt 14 zonnepanelen plaatsen. Twee daarvan liggen elke dag urenlang in de schaduw van een schoorsteen. Dan kan het beter zijn om die 2 weg te laten. Zo beperken ze niet dagelijks de opbrengst van de andere panelen.

Dit is vooral een optie als je geen extra kosten wilt maken voor een van de oplossingen hieronder. De verhouding tussen kosten en opbrengst op jaarbasis kan soms beter uitpakken voor het systeem van 12 panelen.

2. Gebruik een omvormer met MPP-trackers

Zonnepanelen voor thuisgebruik werken met een omvormer. Deze zet de gelijkstroom uit de zonnepanelen om in wisselstroom. Dat is nodig voor de apparaten in huis en een aansluiting op het elektriciteitsnet. Een gewone omvormer wordt ook wel een string-omvormer genoemd. Op zo’n omvormer sluit je een aantal zonnepanelen in serie aan (een string). 

Meer strings

Je kunt je zonnepanelen over meerdere strings verdelen in plaats van ze allemaal in serie te leggen. Zo heeft de string zonder schaduw geen last van de string met schaduw. Dat kan als de omvormer meerdere MPP-trackers heeft.

Let op: deze oplossing is alleen geschikt als je vrij veel panelen laat installeren, denk aan 12 of meer. Dan is het goedkoper dan oplossing 3 of 4. Maar de extra opbrengst is ook lager.

3. Kies voor micro-omvormers

Een micro-omvormer is een kleine, maar volwaardige omvormer voor één zonnepaneel. Het bekendste merk micro-omvormer is Enphase. Elk zonnepaneel in het systeem krijgt een eigen micro-omvormer aan de achterkant. Zo hebben de panelen geen last van elkaars schaduw.

Ze hebben meer voordelen

Elk paneel werkt onafhankelijk. Bij een defect blijft de rest van je systeem gewoon werken. Ook komt er binnenshuis geen omvormer, die kan best lawaaiig zijn. 

Verder is het geschikt als je een dak hebt met verschillende hellingen of oriëntaties. De kans op brand is ook kleiner bij micro-omvormers.

Duurder, of niet?

Vaak wordt gezegd dat micro-omvormers duurder zijn dan een string omvormer. Maar dat is niet perse het geval. Micro-omvormers gaan langer mee (20-25 jaar) dan string-omvormers (10-15 jaar). Je hebt dus uiteindelijk lagere vervangingskosten. Afhankelijk van het aantal panelen dat je nodig hebt kun je daarom vergelijkbaar of zelfs goedkoper uit zijn met micro-omvormers.

Garantie

De garantieperiode op micro-omvormers is over het algemeen langer dan op string-omvormers. Maar micro-omvormers staan wel bloot aan zwaardere omstandigheden. Ze zitten natuurlijk direct onder het paneel op het dak. Kies bij voorkeur voor een leverancier die zelf ook extra waarborgen biedt. Zoals bankgaranties of deelname aan een garantiefonds.

4. Kies voor power optimizers

Je kunt je zonnepanelen meteen laten uitrusten met power optimizers, wanneer je ze laat plaatsen. Een power optimizer is een intelligent apparaatje dat ervoor zorgt dat elk zonnepaneel maximaal presteert. Zelfs bij mindere prestaties van de anderen door schaduw of vuil. Het bekendste merk power optimizer is SolarEdge. 

Goedkoper dan micro-omvormers?

Power optimizers kunnen goedkoper zijn dan micro-omvormers. Maar door de bijbehorende centrale omvormer is er wel een minimale lengte van de string. Dit zijn vaak 6 panelen.

Bespreek schaduw met de installateur

Bespreek altijd goed met je leverancier of installateur of er op jouw dak zodanige schaduwverliezen te verwachten zijn dat het nodig is 1 van bovenstaande oplossingen te kiezen. Misschien zijn de nadelige effecten van schaduw wel te voorkomen door een slimmer legplan. Of zijn de effecten naar verwachting zo klein dat je niets hoeft te doen. Bijvoorbeeld omdat er alleen bij hele lage zonstanden schaduw op de panelen valt.

Houd ook rekening met doorgroeiende bomen of eventuele bouwplannen in de buurt. En zie kleine objecten als bliksemafleiders of antennes niet over het hoofd. Zelfs een heel smalle maar scherpe schaduw kan slecht zijn voor de opbrengst van zonnepanelen.

Lees ook:

• Waar moet je op letten bij de installatie van zonnepanelen?
• Lees onze tips over aanbetaling en garantie op zonnepanelen
• Rekenvoorbeeld terugverdientijd zonnepanelen