Insectenbeten

Steken en beten

De klachten bij beten en steken zijn meestal hetzelfde: roodheid en jeuk, soms met pijn en bulten. Bijen- en wespensteken en dazenbeten zijn vaak het vervelendst. Soms treedt een overgevoeligheidsreactie op voor een bijen-, wespen- of hommelsteek. In dat geval kun je er flink ziek van worden.

Voorkomen

Muggenbeten kun je voorkomen door je lichaam na zonsondergang zoveel mogelijk te bedekken, horren te gebruiken en onder een klamboe te slapen. Wespen- en bijensteken voorkom je deels door geen parfum en geparfumeerde middelen te gebruiken.

Draag bij het werken in de tuin handschoenen en wees voorzichtig bij het plukken van fruit en bloemen. Bedek verder je eten en drinken zoveel mogelijk als je buiten eet. Pas op warme zomerse dagen op bij vuilnisbakken, daar zijn ze vaak actief. En sla nooit ongeduldig naar wespen en bijen om ze weg te jagen. Probeer ze voorzichtig te ontwijken.

De kans op een tekenbeet kun je verkleinen door in de natuur zoveel mogelijk op de paden te blijven. Draag gesloten schoenen en lichtgekleurde kleding en laat zo weinig mogelijk huid onbedekt. Doe altijd een tekencontrole als je buiten bent geweest.

Bescherming

Ter bescherming tegen insecten kun je een insectenwerend middel gebruiken. Geen enkel middel biedt de garantie dat je niet gestoken wordt.

Diethyltoluamide (Deet) is een effectief insectenwerend middel tegen muggen, teken, stekende vliegen en vlooien. Deet moet minstens in een concentratie van 20% aanwezig zijn. Concentraties boven 30% zijn alleen aan te raden in risicogebieden, waar een groot risico op malaria, dengue en gele koorts is. De stof kan wel irritatie veroorzaken op de huid.

Het is het best om Deet op je kleding aan te brengen en alleen waar nodig dun op de onbedekte huid. Het middel is giftig, dus voorkom dat je het via je mond binnenkrijgt.

Icaridine is een insectenwerend middel dat waarschijnlijk even effectief is als Deet. Het wordt afgeraden bij zwangerschap. Zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven kunnen citriodiol gebruiken. Dit is geraffineerde eucalyptusolie. Het is de enige plantaardige stof waarvan aangetoond is dat die muggen en teken tegenhoudt. Wel kan citriodiol een allergische reactie geven.

Citronella

Nog altijd zijn er veel producten met citronellaolie in de handel. Citronella is iets anders dan citriodiol. Citronella geeft weliswaar beperkte bescherming tegen muggenbeten, maar het effect is geringer dan dat van Deet, icaridine en citriodiol.

Na een steek of beet

Als je gebeten of gestoken bent door een insect, kun je de jeuk en pijn het best verzachten met lidocaïne, levomenthol of pramocaïne-zinkoxidecrème. Lidocaïne en pramocaïne hebben een plaatselijk verdovende en verkoelende werking. Levomenthol werkt verkoelend en jeukstillend. Zinkoxide is verzachtend en verkoelend.

Blijft de steek of beet erg pijnlijk en helpen koelen en een gel of crème onvoldoende? Dan kun je paracetamol gebruiken.

Wanneer ga je naar de huisarts?

• Als je gestoken wordt terwijl je overgevoelig bent voor insectensteken of er eerder flink ziek van bent geweest.
• Bij benauwdheid, direct nadat je gestoken bent.
• Bij dikke oogleden, dikke lippen of huiduitslag terwijl je ergens anders gestoken bent.
• Als je door veel insecten tegelijk gestoken bent.
• Als je in je mond, tong of keel gestoken bent.
• Bij jeuk over je hele lichaam.
• Als je huid om de beet of steek rood wordt en de plek groter wordt.
• Als je in de tropen bent geweest en ziek wordt na een muggenbeet.