Gember

Gember is een wortelknol van de tropische plant Zingiber officinale. Deze groeit alleen bij hoge temperaturen. In de wortelknol wordt voedsel voor de plant opgeslagen. Een wortelknol kan uitlopen, zodat er een nieuwe plant groeit. Deze jonge groene scheuten kunnen zelfs ontstaan als gember in een keukenkastje ligt. De scheuten zijn ook eetbaar, ze hebben een lichte gembersmaak.

Gember eet je niet puur in grote hoeveelheden, maar vooral als smaakmaker. De specerij is vers te koop en bijvoorbeeld gekonfijt, als poeder en verwerkt tot siroop.

Reisziekte

In China kauwen zeelieden en vissers al sinds mensenheugenis op gember om niet zeeziek te worden. Waarschijnlijk was dat eind jaren 80 van de vorige eeuw voor het Amerikaanse ruimtevaartinstituut NASA de reden om gember mee te nemen in een onderzoek. In die studie werd gekeken naar het effect van verschillende middeltjes op misselijkheid en overgeven als gevolg van wagen- en zeeziekte. Er werd geen effect van gember gevonden.

Andere onderzoeken laten soms wel een effect van gember op misselijkheid zien, en soms niet. Om met zekerheid te kunnen zeggen dat gember helpt bij misselijkheid en overgeven als gevolg van wagen- en zeeziekte is dus meer onderzoek nodig.

In het NASA-onderzoek is gebruikgemaakt van gembersupplementen. Veel onderzoeken naar het effect van gember worden gedaan met supplementen. Er is dus niet te zeggen dat thee van gember drinken of gember in het eten gebruiken hetzelfde effect heeft als aangetoond is met gembersupplementen.

Zwangerschapsmisselijkheid

Inmiddels is wel aangetoond dat gember helpt bij zwangerschapsmisselijkheid. Ongeveer de helft van de zwangeren heeft hier last van, meestal in het eerste trimester van de zwangerschap. Ook volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) lijkt gember misselijkheid te verminderen, al wijst de huisartsenclub er wel op dat dit alleen gebaseerd is op kleinere studies. Bij matige klachten kunnen volgens het NHG gembersupplementen worden geadviseerd in een dosering van 4 keer per dag 250 mg.

Chemotherapie

Ook bij misselijkheid door chemotherapie kan gember verlichtend werken. In een studie bij patiënten die chemotherapie kregen voor verschillende soorten kanker werd een gembersupplement of een placebo (supplement zonder gember) gegeven.

De patiënten die een gembersupplement innamen, hadden duidelijk minder last van misselijkheid dan de groep die het placebo kreeg. Maar gember kon de misselijkheid niet helemaal voorkomen of laten verdwijnen. Daarom is het geen vervanging voor medicatie tegen misselijkheid.

Reuma

Over het effect van gember op aandoeningen als botontsteking en gewrichts- en spierpijn is weinig wetenschappelijk bewijs te vinden. Er zijn wel aanwijzingen dat een gemberextract bepaalde klachten zoals pijn en stijfheid bij reumatoïde artritis kan verminderen. Maar of deze aanwijzingen kloppen is nog niet bekend.

Diabetes

Enkele jaren geleden is een Australisch onderzoek gepubliceerd waarin onderzoekers concludeerden dat gember mogelijk een bloedglucoseverlagend effect heeft bij diabetes. Gember lijkt in staat om onafhankelijk van insuline de glucose-opname in spiercellen te verhogen, waardoor het bloedglucosegehalte lager kan worden. Maar deze conclusies zijn op laboratoriumonderzoek gebaseerd en niet op onderzoek bij personen.

Voor organisaties als het Diabetesfonds en de Diabetes Vereniging Nederland zijn de resultaten van het Australisch onderzoek daarom geen reden om gember bij diabetes te adviseren. Verder is er te weinig goed uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek dat een gunstig effect bij diabetes heeft aangetoond.

Pas op bij bloedverdunners

Als je een bloedverdunner gebruikt, moet je oppassen met gemberextracten en grote hoeveelheden verse gember. Gember wordt namelijk in verband gebracht met het versterken van de werking van bepaalde bloedverdunners. Daardoor zou gember het risico op bloedingen kunnen verhogen.