De aardappel

Duizenden rassen

Allereerst: dé aardappel bestaat niet. Er zijn wel duizenden aardappelrassen, met elk zijn eigen smaak en kenmerken. Voor ieder wat wils dus, al laten steeds meer mensen de aardappel links liggen vanwege de koolhydraten. Die zitten er relatief veel in, met name de ‘snelle koolhydraten’. Omdat de aardappel met andere woorden ‘een hoge glycemische index’ (GI) heeft, stijgt het bloedsuikergehalte snel na het eten ervan.

Met de GI is aan te geven hoe snel de bloedsuiker stijgt, en een snelle stijging van het bloedsuikergehalte zou niet goed zijn voor het lichaam. Zo zou je daar op korte termijn dikker van worden en op lange termijn zou het zelfs kunnen leiden tot allerlei ziekten waaronder diabetes type 2. Mede daarom ontbreken producten met een hoge GI – zoals de aardappel – in het eetpatroon volgens bijvoorbeeld de Voedselzandloper en is er ook in veel afvaldiëten geen plaats voor koolhydraatrijke producten.

Minder grote dikmakers

Dat je vaak afvalt als je minder koolhydraatrijke producten eet, kan inderdaad goed kloppen, volgens Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. ‘Dat zien we ook in wetenschappelijke studies. Toch valt het gewichtsverlies op de lange termijn tegen. Voor veel mensen blijkt het lastig om hun eetpatroon definitief te veranderen. Daarnaast zijn er nog veel vragen over de langetermijneffecten van een koolhydraatarm dieet.’

‘Aardappels zijn bovendien minder grote dikmakers dan vaak wordt gedacht’, vertelt Seidell. Van het laten staan van de aardappel om af te vallen verwacht de hoogleraar dan ook niet zo veel. ‘Aardappels verzadigen meer dan brood, pasta, rijst en andere zetmeelrijke voedingsmiddelen, waardoor je er minder van eet.’

Insuline

Wel doen vooral mensen met diabetes type 2 er goed aan de aardappel wat vaker te laten liggen vanwege de vele koolhydraten. Niet omdat ze er dikker van zouden worden, maar omdat bij hen het hormoon insuline niet goed werkt, waardoor het bloedsuikergehalte hoog blijft na het eten van koolhydraten. Voor andere mensen is het nergens voor nodig om de aardappel uit het menu te schrappen. Integendeel: het lichaam heeft glucose uit koolhydraten nodig als brandstof.

De Gezondheidsraad adviseert dan ook om 40 tot 70% van je energie uit koolhydraten te halen. Hiervoor is de aardappel geschikter dan pasta en rijst. Niet alleen verzadigt hij meer, hij bevat ook veel vitaminen en mineralen. Zo zit er bijvoorbeeld veel kalium in, en flink wat vitamine B6, vitamine C en foliumzuur. Maar ook de vezels in de aardappel zijn belangrijk voor een goede darmflora, en daarmee voor een goede gezondheid.

Patat

Niks mis dus, met die piepers. Wel hebben gekookte exemplaren de voorkeur boven patat, kant-en-klare aardappelpuree en gebakken aardappels. Die laatste varianten bevatten meer calorieën. Bewaar ze wel altijd op een donkere plek om te voorkomen dat de giftige stoffen tomatine en solanine ontstaan. Die zitten vooral in de groene plekken en in de uitlopers, en verdwijnen niet tijdens het koken. Verwijder daarom altijd eerst de plekken en de uitlopers. En dan: jassen maar, die pieper.