Gehoorapparaat nodig? Laat je geen oor aannaaien

Een gehoorapparaat kopen is te ingewikkeld

Een gehoorapparaat kopen is frustrerend, ingewikkeld en onduidelijk. ‘Je komt in een schimmige en onduidelijke wereld terecht’. Dit zegt één van de ruim 2800 panelleden die in de afgelopen twee jaar een hoortoestel kochten. Na een aantal mystery-bezoeken komen we helaas tot dezelfde conclusie. Het is inderdaad erg lastig om een gehoorapparaat te kiezen.

Wat gaat er mis? 

Slechthorenden krijgen niet de zorg waar ze recht op hebben. Dat komt doordat het lastig is om alle informatie te krijgen die je nodig hebt. Bovendien volgen niet alle audiciens het hoorprotocol.

Het is bijvoorbeeld best prettig als je weet hoeveel je moet betalen en hoeveel er vergoed wordt. Maar audiciens geven vooraf geen prijsinformatie, ook is niet duidelijk hoeveel zorgverzekeraars vergoeden. Audiciens adviseren ook regelmatig een duurder gehoorapparaat, of een apparaat dat in een hogere categorie valt. Want daar verdienen ze meer aan.

Verder is de database verouderd waarin alle hoortoestellen staan die vergoed worden. Ook verkopen de hoorspecialisten maar een beperkt deel van deze gehoorapparaten. En zijn ze onduidelijk over de merken die ze aanbieden.

Niet alle audiciens werken volgens het Hoorprotocol

Alle audiciens moeten volgens het Hoorprotocol werken. Maar wij zien juist dat ze heel verschillend te werk gaan. De ene audicien neemt alle tijd voor de metingen. Terwijl de andere een snel testje in een openbare ruimte doet.

• Niet iedere audicien vraagt goed door over de gehoorklachten.
• De resultaten van de tests bespreken ze lang niet altijd even uitgebreid. 
• Zelfs de uitkomsten verschillen flink. Volgens de ene audicien hebben we te weinig gehoorverlies om een hoortoestel vergoed te krijgen. Terwijl we bij andere audiciens juist ruim boven de grens van 35 decibel uitkomen.

Audiciens adviseren hogere categorieën

Tijdens onze mysterybezoeken adviseert één van de audiciens onze proefpersoon om de vragenlijst zo slecht mogelijk in te vullen. Zo valt hij in een hogere categorie. 

Bij een andere audicien komt onze proefpersoon volgens de vragenlijst uit op categorie 2. Maar de audicien biedt direct aan om dit aan te passen naar categorie 4. ‘Want categorie 2 verkopen we nauwelijks meer.’ Uiteindelijk raadt ze hem zelfs aan om een toestel uit categorie 5 te proberen.

Mag dat zomaar?

Nee. Een audicien mag in bepaalde gevallen van de berekende categorie-indeling afwijken. Maar hij mag maximaal één categorie hoger gaan. Bij een grotere afwijking naar boven is het oordeel van een audioloog nodig en toestemming van de zorgverzekeraar.

Waarom doen ze dat?

Hoortoestellen uit de hogere categorieën leveren audiciens meer op. Daarnaast vinden sommige audiciens de toestellen uit de laagste categorieën niet goed genoeg. 

Hoe vaak komt het voor?

Ook uit onze enquête blijkt dat vooral de duurdere hoortoestellen worden aangesmeerd. Categorie 1 en 2 worden bijna niet meer verkocht (beide 4%). Het populairst zijn toestellen uit categorie 4 (24%) en 5 (31%).

De database met hoortoestellen is verouderd

Waarom verkopen audiciens vooral gehoorapparaten uit de hogere categorieën? Dat heeft te maken met de hoortoestellendatabase. Daarin staan alle hoortoestellen die je vergoed krijgt. Fabrikanten bepalen zelf of en voor welke categorie ze hoortoestellen aan de database willen toevoegen. Zorgverzekeraars en audiciens maken afspraken over de hoogte van de eigen bijdrage per categorie. 

De database met hoortoestellen is verouderd. Veel van de opgenomen hoortoestellen zijn al lang niet meer leverbaar. En de criteria voor het opnemen en indelen van hoortoestellen zijn sinds 2013 niet meer bijgewerkt. Bovendien hebben zorgverzekeraars, audiciens en fabrikanten er belang bij dat de database niet wordt vernieuwd. Want zo kunnen ze de nieuwste en duurste hoortoestellen als buitencategorie verkopen. Je hebt dan dus vaak geen recht op vergoeding.

Audiciens verkopen graag de duurdere gehoorapparaten

De buitencategorie wordt soms ook wel categorie 6 genoemd. Hierin zitten de nieuwste hoortoestellen met de meest geavanceerde techniek. Een van de audiciens omschrijft ze tijdens ons bezoek als ‘toestellen zoals de fabrikant ze bedoeld heeft’. Ze zijn veel duurder dan toestellen die wel vergoed worden. De prijs kan oplopen tot €5000. Maar van je zorgverzekeraar krijg je hier meestal niets van terug.

‘De audicien wees me direct op een  buitencategorie- hoortoestel’, vertelt een panellid. ‘Er was een duidelijke dwang om te kiezen voor deze absurd dure hoortoestellen, een alternatief werd mij niet geboden.’

Audiciens besteden op hun websites veel aandacht aan hun ‘topsegment’. Consumenten kopen daardoor sneller een product dat veel duurder is en niet vergoed wordt. 

Hoe vaak wordt een duurdere hoortoestel verkocht?

Maar liefst 23% van het panel kocht een hoortoestel in de buitencategorie. Overigens zien we wel flinke verschillen tussen de  aanbieders. Bij Hans Anders en Specsavers kocht maar 2% zo’n hoortoestel, terwijl het percentage een stuk hoger ligt bij de zelfstandige audiciens (39%), Schoonenberg (26%) en Beter Horen (21%).

Er valt weinig te kiezen

Wil je geen ongehoord duur gehoorapparaat? Dan ben je gebonden aan de hoortoestellen die in de verouderde database staan. Maar niet alle audiciens bieden deze hoortoestellen aan. Sterker nog, een groot deel biedt maar 1 of enkele merken aan. Dat zijn vooral de ketens.

Zo maakt Beter Horen deel uit van fabrikant Amplifon. Die heeft vooral hoortoestellen van dat merk in het assortiment. En ook hier gaat het weer om geld. Het levert audiciens ook inkoopvoordeel op als ze met een beperkt aantal merken werken.

Wat vindt ons panel ervan? 

Maar liefst 73% van de panelleden vond dat ze weinig tot geen keuze hadden in soorten en merken binnen de toegewezen categorie. Dit verschilt overigens wel per aanbieder. Bij zelfstandige audiciens hebben de panelleden meer keuze.

Welke hoortoestellen audiciens aanbieden, hangt af van de afspraken die zij met de zorgverzekeraars hebben gemaakt. Het verschilt dus per audicien uit welke merken je kunt kiezen. En of je überhaupt keuze hebt. 

Audiciens doen geheimzinnig over hun assortiment

Je wilt vooraf graag weten welke merken en modellen de audiciens verkopen en wat de verschillen zijn. Maar de audiciens doen nogal geheimzinnig over het assortiment. En ze vertellen vaak niet eens dat er nog veel meer merken bestaan die ook vergoed worden. 

In maar 18% van de bezoeken vertelden de audiciens dat er meer merken voor een bepaalde categorie zijn. Maar dat zij die niet aanbieden.

Audicienketens hebben ook vaak huismerken in het assortiment. Maar daarbij weet je niet welke fabrikant erachter schuilgaat en dus niet wat je precies koopt.

Prijsinformatie? Krijg je niet

Voor een goede keuze, heb je informatie nodig over typen, merken en functies. En over prijzen. Zodat je de winkels en hoortoestellen kunt vergelijken. 

Maar dat is niet wat audiciens willen. Ze zijn bang dat ze daarmee klanten verliezen. Het voortraject met alle metingen kost een audicien veel tijd. Ze verdienen er ook nog niets aan. Pas als je een hoortoestel kiest, betaalt de zorgverzekeraar. Dus ze maken het je niet makkelijker om bij andere audiciens te shoppen. 

En dat werkt. De meeste panelleden kochten het hoortoestel bij de eerste winkel die ze bezochten. Slechts 26% ging naar meer dan 1 audicien. Ze storen zich flink aan de geheimzinnigheid over prijzen. 'Ik ben diverse audiciens langsgegaan om te informeren naar de kosten. Geen enkele wilde een prijs geven.’

Prijsinformatie ontbreekt daarom op de websites van de meeste aanbieders. Soms is er wel een hulpmiddel. Daarmee krijg je een overzichtje van de eigen bijdrage per categorie. Maar je hebt dan nog geen idee over welk type of merk hoortoestel het gaat.

Audiciens verwijzen naar de zorgverzekeraars

Wij vroegen audiciens om de prijzen van hun hoortoestellen met ons te delen, maar we kregen ze niet. Het argument: dit is concurrentiegevoelige informatie. Je moet bij de zorgverzekeraars zijn. Geen goed excuus vinden wij. Audiciens kunnen prima openheid van zaken geven over hun assortiment en de bijbehorende prijzen.

Overigens vermelden de zorgverzekeraars op hun websites ook geen prijzen. En ook zij staan niet te springen om die te geven, merken onze panelleden. ‘Mijn zorgverzekeraar weigerde gewoon de prijzen van hoorapparaten te geven.’

Vergoedingen zijn erg onduidelijk

De manier waarop de vergoedingen van hoortoestellen zijn geregeld, is erg onduidelijk. 

Eigen bijdrage
Voor hoortoestellen uit categorie 1 tot en met 5 geldt (voor volwassenen) een eigen bijdrage van 25%. Maar hoeveel je precies moet betalen, verschilt per zorgverzekeraar. Het is soms ook afhankelijk van de categorie waarin het hoortoestel valt. Bij sommige verzekeraars kun je voor de eigen bijdrage een vergoeding krijgen uit de aanvullende verzekering. 

Eigen risico
Je betaalt bij enkele zorgverzekeraars naast je eigen bijdrage nog een eigen risico voor het hoortoestel.

Contract
Check vooraf of de audicien een contract heeft met je zorgverzekeraar. Want ook dat is niet altijd het geval. En dit heeft invloed op de hoogte van de vergoeding.

Buitencategorie
Hoortoestellen uit de buitencategorie worden alleen bij een medische noodzaak (deels) vergoed. Je moet dan minstens 2 hoortoestellen uit categorie 5 hebben geprobeerd. En er is toestemming van de zorgverzekeraar nodig. Maar niet alle zorgverzekeraars zijn hier duidelijk over. En audiciens noemen het ook niet uit zichzelf.  

Panelleden vinden het oneerlijk dat je meestal geen vergoeding krijgt voor deze dure hoortoestellen. ‘Veel mensen kunnen de  buitencategorie niet betalen. Zij moeten een toestel kiezen dat minder geschikt is voor hun situatie.’ Panelleden omschrijven de regeling als ‘onrechtvaardig’ en ‘discriminerend’.

We willen een einde aan de chaos

Er is een chaotische situatie ontstaan waarbij zorgverzekeraars, audiciens en fabrikanten
elkaar helpen en de consument de dupe is. Aan deze chaos moet zo snel mogelijk een eind komen.

Wij maken ons hard voor een aantal verbeteringen:

Duidelijkheid over het assortiment 
Het moet duidelijk worden wie welke merken en modellen aanbiedt en tegen welke prijs. 

Vernieuwen van de database 
De hoortoestellendatabase moet bijgewerkt worden. Net als de criteria voor het bepalen van de categorieën.

Toegang tot de database 
De hoortoestellendatabase moet voor iedereen toegankelijk worden. Het is nu onduidelijk welke hoortoestellen in de database staan. En in welke categorieën die zijn ingedeeld. Daardoor kun je geen goede keuze maken als je een hoortoestel gaat kopen. 

Toezichthouder moet ingrijpen 
De toezichthouder (NZa) moet de zorgverzekeraars en de audiciens tot de orde roepen. En zo nodig hard aanpakken. Wij gaan hierover met de toezichthouder in gesprek en zullen zo nodig juridische stappen zetten. 

Tips: ga goed voorbereid op pad

• Maak ruim van tevoren een afspraak voor een bezoek aan de audicien. Het kan even duren voor je aan de beurt bent.
• Vraag vooraf bij je zorgverzekering wat er precies vergoed wordt.
• Check met welke audiciens de verzekeraar een contract heeft.
• Vraag aan de audicien uit hoeveel merken en modellen je kunt kiezen en wat de prijzen zijn.
• Geeft hij geen prijzen? Ga dan naar een andere audicien. Zo geef je in elk geval een signaal af.
• Laat je niets opdringen. Zolang je niet akkoord gaat met de aankoop van een hoortoestel, hoef je niet te betalen.
• Het kost tijd en energie, maar bezoek meerdere audiciens. 
• Je hebt recht op 2 maanden proeftijd. Maak hier gebruik van om zo (gratis) toestellen te vergelijken.